Month: June 2015

NEGOSYO, NOW NA!: Kabiguan

Mga Kanegosyo, noong nakaraang linggo, pinag-usapan natin ang mga sikreto ng ating mga kababayang Tsino sa kanilang pagnenegosyo.

Ang kanilang kasipagan, determinasyon at ang diskarteng, “low profit margin for high sales volumes,” ay maaari nating tularan sa ating sari­ing mga negosyo nang lumago rin tayo tulad nila.

Ngayong linggo naman, pagkuwentuhan natin ang mga Amerikanong sina Steve Jobs, Walt Disney at Bill Gates. Ano kaya ang pagkakapareho ng malalaking mga negosyanteng ito?

Maliban sa sila’y kila­lang matagumpay sa kani-kanilang mga larangan ng pagnenegosyo, hindi alam ng marami na dumanas din sila ng malaking kabiguan na muntik na nilang ikinabagsak.

Tulad na lang ng namapayapang si Steve Jobs, na sinibak noong 1985 sa kumpanyang Apple na siya mismo ang nagtatag.

Napakasakit siguro ito, mga Kanegosyo, na tanggalin ka sa kumpanyang ikaw ang nagsimula.

Sa halip na panghinaan ng loob, sinimulan ni Steve ang NeXT, isang computer workstation para sa mga teacher ngunit hindi ito bumenta.

Nakabangon lang si Jobs nang bilhin ng Apple ang NeXT noong 1996 at muli siyang nakaupo bilang interim CEO.

Pagkatapos, pinamunuan niya ang paggawa ng iPod, iPad at iPhone, na naglagay sa Apple bilang isa sa matagumpay na kumpanya sa buong mundo.

***

Noong 1970s, sinimulan naman nina Gates at kaibigang si Paul Allen, na noon ay parehong nasa high school pa lang, ang Traf-O-Data, isang computer business na automatic na nagbabasa ng paper tapes mula sa traffic counters para sa lokal na pamahalaan.

Ngunit hindi nagtagumpay ang kanilang ideya nang magpasya ang estado ng Washington na gawing libre ang pagbibilang ng tapes para sa mga siyudad.

Gamit ang natutunan sa bigong negosyo, mu­ling gumawa ang dalawa ng isang start-up business na tinawag nilang “Micro-Soft”.

Tulad ng Apple, ang Microsoft ang isa sa pinakamalaking negosyo ngayon ng computer hardware at software.

***

Bago naging kilalang gumagawa ng animated movies, nakaranas ng malalaking pagkalugi si Walt Disney noong 1920s at 1930s.

Nawala na sa kanya ang rights para sa sikat na character na si Oswald the Lucky Rabbit, baon pa sa utang na apat na mil­yong dolyar ang kanyang kumpanya.

Pagkatapos ng ilang taong pagkabigo at paghihirap, nakabangon si Walt Disney nang ilabas niya ang “Snow White and the Seven Dwarfs” noong 1938.

Sa tulong ng nasabing pelikula, muling nakaba­ngon si Walt at naitayo niya ang Walt Disney Studios in Burbank, California, na siyang isa sa pinakamalaking anima­ted movies company sa mundo.

***

Dito naman sa atin, dumaan din sa kabiguan sina Leo at Josephine Dator, ang mga may-ari ng duck farm sa Laguna.

Hindi lang isa, kundi dalawang bagyo, ang dinaanan ng mag-asawa bago naging matagumpay ang kanilang negosyo.

Noong Dekada ‘80, nangutang sina Leo at Josephine, na noo’y kakakasal lang, ng P15,000 upang magtayo ng isang bukid ng mga pato sa Laguna.

Ngunit naglaho ang kanilang pinaghirapan nang tumama ang bagyong Rosing noong 1995.

Dalawang taon pa ang kinailangan upang maka­bawi ang mag-asawa. Noong 2006, inilunsad nila ang “Itlog Ni Kuya”.

Subalit humagupit naman ang bagyong Milen­yo sa bansa kaya mu­ling naglaho ang kanilang farm business.

Naubos na ang kanilang puhunan dito sa Pilipinas. Kaya nagdesisyon silang lumipad papuntang US at nagtaya sila sa negosyong housekeeping.

“Dapat ako lang ang aalis pero hindi pumayag si Leo dahil alam niya hindi ko naman alam ang ganoong trabaho,” saad ni Josephine.

Matapos ang isang taon, nagbalik sila sa Pilipinas at binuhay ang kanilang duck farm. Ngayon, may 1,000 itlog na produksyon ang kanilang farm kada araw.

Ang kabiguan ay bahagi na ng pagnenegosyo. Ang mahalaga rito ay kung paano gagamitin ang pagkabigo upang makabangon at makamit ang iyong tagumpay!

 

First Published on Abante Online

NEGOSYO, NOW NA!: Sikreto ng mga negosyanteng Tsino

Mga Kanegosyo, ipinagdiwang ng mga Tsino ang pagpasok ng Year of the Wooden Sheep noong nakaraang linggo.

Pagsapit ng ganitong panahon, nariyan na ang usapan tungkol sa mga pampasuwerte para sa Bagong Taon. Naririyan na ang mga pangontra sa malas, feng shui at iba pang pampasuwerte pagdating sa negosyo.

Pero mukhang hindi yata ito kailangan ng mga Tsino kung negosyo ang pag-uusapan. Marami akong mga nakilalang Tsino na naging matagumpay sa pagnenegosyo. Naririyan na sina Henry Sy, Lucio Tan, Lucio Co, ang pamilya Gokongwei at maraming iba pa.

Kahit sa maliliit na negosyo, patok rin ang mga Tsino, na karamihan ay nasa larangan ng pagtitinda, gaya ng sari-sari store, stalls sa mga tiangge at restaurant.

Bakit kaya patok sa pagnenegosyo ang mga Tsino? Ano ba ang kanilang sikreto sa tagumpay?

***

Sa pakikipag-usap ko sa kanila, natutukoy nila ang kasipagan at determinasyon bilang dalawa sa mga katangiang isinasa­buhay nila sa pagne­negosyo.

Magandang halimbawa rito ang kuwento ni Li Ka-Shing, ang pinakamayamang entrepreneur sa China.

Sa murang edad na 12, pasan na niya ang responsibilidad na buhayin ang pamilya nang mamatay ang ama sa tuberculosis.

Kasabay ng pagta­trabaho, sinabayan din niya ito ng sariling pag-aaral gamit ang mga libro na may kinalaman sa negosyo.

Sa kabila ng pagiging abala sa bahay at trabaho, hindi nawala ang sipag niya sa pag-aaral, na kanyang nagamit nang itayo niya ang sariling kumpanya ng plastic sa edad na 22.

Nang bumagsak ang merkado ng plastic, nanatili siyang determinado. Agad siyang lumipat sa property development at services dahil umuusbong ito noon.

Hindi niya inalintana ang pagkabigo at sumuong ulit siya sa pagnenegosyo. Kahit marami ang nagsabing hindi niya kakayanin, hindi niya pinakinggan ang mga ito at ipinagpatuloy ang pagnenegosyo hanggang lumaki ang kanyang kumpanya at makaahon sa kahirapan.

Ngayon, si Li na ang may-ari ng Cheung Kong Holdings Inc. na nagkaka­halaga ng $48.3 bilyon.

***

Isa ring diskarte na aking naririnig mula sa kanila sa pagnenegosyo ang prinsipyo ng “low profit margin for high sales volumes”.

Mainam para sa kanila ang kahit maliit lang ang kita, basta’t ‘di natu­tulog ang puhunan. Kahit isang kusing lang ang tubo ay mas mabuti kaysa sa walang kita.

Para sa kanila, ang lahat ng malaki ay nagmu­mula sa maliit. ‘Di mabubuo ang piso kung walang singko.

Ganito ang umiiral na istilo ng mga negosyanteng Tsino sa popular na 168 Mall sa Divisoria.

Kahit halos balik puhunan na ang benta nila sa damit o iba pang gamit, ayos lang dahil mas mahalaga sa kanila ang maka­benta ng marami.

Sa ganitong sistema nga naman, hindi natu­tulog ang puhunan at mabilis ang ikot ng pera. Mas maganda na ito kaysa sa matagal nakatengga ang mga paninda.

Hindi masama na pag-aralan din natin ang sistema ng pagnenegosyo ng mga Tsino. Malaki ang maitutulong nila para marating din natin ang tagumpay na tinatamasa nila sa negosyo.

 

First Published on Abante Online

NEGOSYO, NOW NA!: Pagtitiyaga

Mga Kanegosyo, sala­mat sa muli ninyong pagbabasa sa ating kolum.

Umaasa ako na sa ibi­nabahagi naming mga munting kaalaman, nakatu­tulong kami upang kayo ay magtayo ng negos­yo o ‘di kaya’y palawakin pa ang kasalukuyan ninyong business.

Ano ang makabagong gimik na ginawa ninyo noong Valentine’s Day para lalong bumenta ang inyong mga produkto? Sa pagkakaroon ng originality mapupukaw natin ang mga mamimili sa ating mga negosyo.

Ngayon naman, pag-uusapan natin ang kahala­gahan ng perseverance sa isang negosyo.

Mga Kanegosyo, sa aking karanasan bilang isang negosyante, napakahalagang katangian ang perseverance o hindi pagsuko lalo na sa panahon kung saan sunud-sunod ang mga problemang dumarating sa negosyo.

Kung minsan, may ilang negosyante na sumusuko na lang kapag nahaharap sa isang mahirap na sitwasyon.

Mayroon namang pipiliin na lang na tumunganga kapag hindi sumasang-ayon sa kanyang mga plano ang takbo ng negosyo.

Kailangang tanggapin natin na karaniwan na ang mahirap na sitwasyon o kabiguan kapag ikaw ay pumasok sa pagnene­gosyo.

Sa halip na sumuko, gamitin natin ito upang tayo’y matuto. Sa pamamagitan nito, mailalagay natin sa tamang takbo ang ating negosyo.

***

Wala nang gaganda pang halimbawa ng perseverance ang karanasan ni Amis Quizon Tumang, na isa dating basketball player ng San Beda.

May pangarap siyang gumawa ng tunay na Pinoy sports apparel brand na tatapat sa mga imported na produkto pagdating sa kalidad sa mas mababang presyo.

Kaya sinimulan ni Amis ang Amazing Playground ilang taon na ang nakalilipas kasama ang ilang partner. Pinasok nila ang paggawa ng jerseys at jackets para sa mga kaibigan.

Pumatok naman agad ang produkto ni Amis, lalo na sa mga kabataan dahil sa kakaiba nilang disenyo ng jersey at iba pang sports apparel.

Mabilis na umasenso ang kanyang negosyo.

Subalit ang hindi alam ni Amis, niloloko na pala siya pagdating sa pera ng kanyang partner pati na rin ng kanyang mga pahinante’t trabahador, na nagdadala ng produkto sa iba’t ibang lugar nang hindi niya nalalaman.

Isang araw, nagising na lang si Amis na anim na piso na lang ang pera.

Sa kabila ng matinding pagsubok na ito, nanati­ling determinado si Amis. Muli niyang inumpisahan ang pangarap na magkaroon ng sariling brand mula sa wala.

Sa una, naging mahirap para kay Amis na ibangon ang nasimulang negosyo ngunit sa tulong ng pamilya at mga tunay na kaibigan.

Inayos lahat ni Amis ang lahat — mula sa financial management, pagpapaganda ng produkto, ang marketing at pagbebenta, at iba pa.

Makalipas ang mahabang panahon at walang gabing tulog, nakilala rin siya na gumagawa ng kakaibang jerseys, jackets at streetwear na gawang Pinoy.

Kung agad sumuko si Amis, hindi sana niya naabot ang estadong kinalalagyan niya ngayon.

Kaya mga Kanegosyo, huwag tayong susuko kaagad sa harap ng mga problema. Laban lang nang laban!

 

First Published on Abante Online

NEGOSYO, NOW NA!: Dapat orig

Mga Kanegosyo, may naisip na ba kayong gimik o bagong promo ng inyong negosyo para sa darating na Valentine’s Day?
Isang lugar kung saan tayo puwedeng magbenta ng ating mga produkto o serbisyo ay ang internet kung saan pinag-usapan natin noong nakaraang kolum.

30 milyong Pilipino ang naka-online ngayon kaya napakalaking pagkakataon para sa inyong negosyo kapag ginamit ninyo ang internet, lalo na kapag may espesyal na okasyon.

Mga Kanegosyo, ngunit minsan, may nagtanong sa akin kung paano makakapagsimula ng isang negosyo samantalang kay dami ng nagnenegosyo sa ating bansa.

Paano pa mapapansin at gagawa ng pangalan ang isang bagong produkto kung may mga nauna nang kahalintulad nito sa mga tindahan?

Isa sa mga sagot ay ang pagiging orihinal at kakaiba ng ihahain ng bagong produkto o serbisyo upang maakit ang maraming mamimili.

Napupukaw kasi ang atensyon ng mga mamimili kapag nakakita ng produkto na bago o kakaiba sa kanilang paningin.

Sa panahon ngayon, kung sasabay ka lang sa agos ng karaniwang mga negosyo, tiyak na matatangay ka lang at walang patutunguhan.

Lagyan ng makabagong katangian ang produkto, o kaya’y pabilisin at dagdagan ang karaniwang serbisyo.

Pagsamahin ang mga functions ng iba’t ibang gadget at gawing isang produkto — tiyak na papatok sa merkado.

***

Gaya na lang ng kuwento ng Hop on Hop Off Jeepney Tours na gumagamit ng customized jeepney na may videoke, air-condition at magagandang design para mag-ikot ng mga turista sa Maynila at iba pang lugar.

Mas maganda nga naman ang pagbiyahe at mas malilibang ang mga turista dahil maaari silang magkantahan nang komportable habang naiipit sa gitna ng trapik.

Para sa mas kakaibang karanasan, mayroon din silang culinary tours para sa mga foodie o mahilig kumain na umiikot sa mga masasarap na kainan sa Maynila at iba pang kalapit na lugar.

***

Ang isa pang magandang kuwento ay ang Bi­bingkinitan, na dinala ang paboritong kakanin ng mga Pinoy sa mga mall at iba pang mga lugar sa malalaking siyudad ng bansa.

Kung dati’y sa mga kanto at palengke lang natin makikita ang bibingka, ngayon ay makakabili na tayo nito sa mga mall.

Niliitan din nila ang putol ng kanilang bibingka upang mas madali ang pagkain nito ‘di tulad ng pangkaraniwang malalaking putol.

Ang mga nakasanayang produkto ay puwedeng gawan pa ng innovation o kakaibang pagbabago.

Buksan ang imahinasyon upang maging angat ang inyong produkto o serbisyo, nang balik-balikan ito!

 

First Published on Abante Online

NEGOSYO, NOW NA!: Online business

Mga Kanegosyo, noong nakaraang linggo, tinalakay natin ang magandang tiyempo sa pagsusulong ng pangarap nating negosyo sa pag­pasok ng Bagong Taon.

Abangan ang susunod na malawakang season tulad ng Valentine’s Day ngayong buwan. Planuhin natin ang puwedeng promo ng ating produkto o serbisyo.

Isang plataporma na puwedeng paggamitan ng ating mga pakulo ay ang internet, kung saan maraming negosyante ang gumagamit para makaakit ng mga mamimili.

Ngayon, halos lahat ay mabibili mo na sa internet, mula sa damit, pagkain, mga gadget at marami pang iba.

Humigit-kumulang 30 milyong Pilipino na ang naka-­online kaya malaki ang potensyal ng internet para makahanap ng merkado at suki sa ating produkto.

Ang maganda rito, mas maliit ang gagastusin dahil computer, internet at website maintenance lang ang kailangan at babayaran, kung ihahalin­tulad sa tradisyunal na tindahan.

Sa baba ng maintenance cost, maaari nang simulan agad ang nais na negosyo at sumubok na magbenta ng produkto online.

Sa tulong ng website, mas maidedetalye natin ang ating mga produkto at serbisyo dahil hindi ito nakatali sa mahal na print ad o television commercial.

At dahil sarili at kontrolado natin ang website, may kalayaan pa tayong gawin ang anumang gimik na ating naisin — mula sa blogging o online article, video at infographics na makatutulong umakit ng customer.

Kaya nating lagyan ng personal touch ang pagbe­benta natin sa mga mamimili mula sa iba’t ibang bahagi ng bansa, gaya ng Batanes, Bulacan, Baguio, Cebu, Zam­boanga at marami pang iba.

Kumbaga, ang internet ang bagong market place. Isang click lang ay puwede nang mabili ang gustong produkto. Isang pindot lang ay maaari nang makumpleto ang transaksyon.

***

Isang halimbawa ng matagumpay na online business ay ang gadget store na Kimstore, ang itinuturing na pioneer pagdating sa online shopping industry.

Gamit ang maliit na puhunan na kanyang inipon, sinimulan ni Kim Frances Yao Lato ang Kimstore noong 2006 sa website na Multiply noong siya’y nasa kolehiyo pa sa De La Salle University (DLSU).

Sa una, blog lang ang ginamit ni Kim upang maipakalat ang kanyang bagong tindahan sa internet.

Ngayon, ang Kimstore ay isa sa pinakamalaki at kilalang online store sa bansa kung saan maa­aring bumili ng iba’t ibang gadget tulad ng mobile phones, laptops at cameras.

Ayon nga sa modernong kasabihan “everyone is online”. Sunggaban na natin ang pagkakataong ito upang magkaroon ng matagumpay na negosyo.

 

First Published on Abante Online

NEGOSYO, NOW NA!: Magandang Tiyempo

Mga Kanegosyo, sa huli nating kolum, tina­lakay natin ang DETERMINASYON sa pagsusulong ng pangarap nating negosyo sa pagpasok ng bagong taon.

Huwag nang gumawa ng iba pang dahilan at simulan na ang naiisip na pagkakakitaan kahit sa una’y maliit lamang ito.
Ngayon naman, pag-uusapan natin ang kaha­lagahan ng tamang ti­ming o tiyempo para magtagumpay ang negosyo.

Sa pagnenegosyo, kailangang palagi tayong alerto sa nangyayari sa komunidad na kinalalagyan ng inyong negosyo at pati na rin sa mga isyung nangyayari sa buong bansa.

Mahalagang nag-aabang ang mga negos­yante upang makakuha ng TAMANG TIYEMPO o right timing para lumago at magtagumpay.
Kahit nasa iyo na ang lahat — gamit, tamang lugar at magandang produkto — kung hindi naman ito napapanahon, matatagalan bago ito umangat at bumalik ang puhunan.

Sa ganitong larangan, mahalaga ang maagang pagpaplano sa paggawa at paglabas ng produktong naaakma sa panahon, upang matiyak na malaki ang tsansang kumita.

***

Ganito ang mismong ginawa ng ilang negos­yante sa limang araw na pagbisita ni Pope Francis kamakailan sa bansa.

Sa kuwento ng GMA News TV, bumagsak ang t-shirt business nina Gemma Ronda at Shandy Mae Amoroto nang masira ang kanilang produkto at gamit sa pag-imprenta sa pagtama ng bagyong Yolanda sa Tacloban, Leyte noong 2013.

Makalipas ang ilang buwang pag-iipon, mu­ling binuhay ng dalawa ang kani-kanilang mga negosyo noong nakaraang taon sa pag-asang lalakas na ang bentahan pagsapit ng Pasko.

Taliwas naman sa kanilang inasahan ang nangyari dahil naging matumal ang bentahan dahil madalang ang dating ng turista sa lugar.
Sa kabila nito, hindi nasiraan ng loob sina Gemma at Shandy. Iti­nuloy nila ang planong gumawa ng t-shirt at iba pang produkto gaya ng keychain at coffee mugs para sa pagdating ni Pope Francis.

Nagbunga naman ang sugal ng dalawa dahil gumanda ang kanilang benta kasabay ng pagdagsa ng mga turista sa lugar. Nabawi ang lahat ng lugi sa mga nakaraang buwan at nagkaroon pa ng dagdag na puhunan.

***

Kaya mahalagang alamin na ang mga darating na okasyon sa mga susunod na buwan.
Sa Pebrero, na kilalang buwan ng pag-ibig, tiyak na patok ang pagbebenta ng bulaklak, tsokolate at iba pang pangregalo sa minamahal.

Sa Marso naman, simula na ang tag-init kaya maganda na ang sisimulang negosyo ay may kinalaman dito, gaya ng inuming pampalamig, kasuotan na kumportable at pang-swimming at iba pa.

“Timing is everything.” Sa negosyo, may bentahe ang maagang naghahanda at nagpaplano.

 

First Published on Abante Online

NEGOSYO, NOW NA!: I-push na ang pangarap na negosyo!

Bahagi na ng nakasanayan nating mga Pilipino ang maglatag ng New Year’s Resolution tuwing magpapalit ang taon.

Sabi nga, bagong taon, bagong simula.

Mula sa pagtanggal ng bisyo at pagdidiyeta, iba-iba ang maririnig mong mga pangakong gagawin sa bagong taon.

Ngunit madalas, napapako lang ang mga pangakong pagbabago. Hindi bale, mayroon pa namang susunod na taon, ang katwiran ng marami.

Mga Kanegosyo, isa sa mga magandang resolusyon para sa bagong taon ay ang pagtupad sa pangarap na bagong negosyo.

Marahil ito’y mabigat sa unang tingin pero mas magandang simulan na ang pangarap ngayon. Ayon nga sa kanta, “kung hindi ngayon, kailan pa?”

Lahat ng malaking negosyo sa bansa ay nagsimula sa maliit. Ngunit kung hindi ito sisimulan, mananatili na lang itong pangarap.

Ang pagnenegosyo ay parang sugal. Kailangan mong sumugal ng panahon, pawis at higit sa lahat puhunan upang makapagsimula.

***

Isang magandang halimbawa rito ay si Jennylyn Antonio, may-ari ng EHJE’s Peanut Butter.

Dati, siya ang nagsu-supply ng produkto para sa carinderia ng kanyang pamilya.

Ngunit dumating sa punto na hindi siya binabayaran ng mga kamag-anak, maging ng sarili niyang ina, kaya nag-isip na lang siya ng ibang kabuhayan.

Isang araw, habang nag-iikot sa palengke ay nakakita siya ng mani. Doon niya naisip na gumawa ng sariling peanut butter.

Sa una, isang kilong mani lang ang binili ni Jennylyn para gumawa ng home-made peanut butter, na nagustuhan naman ng kanyang pinagbentahan.

Nang dumami na ang order, nangutang si Jennylyn sa isang microfinance institution upang mapalaki ang negosyo. Ngayon, ang EHJE’s Peanut Butter ay isa na sa mga kilalang produkto sa bansa.

Kung hindi tayo susubok, walang mangyayari sa ating pangarap. Malay ninyo, ang susunod palang pinakamalaking negosyo sa bansa ay magmumula sa inyong bakuran.

Kaya i-push na iyang pangarap na negosyo!

 

First Published on Abante Online

NEGOSYO, NOW NA!: Susi sa tagumpay

Mga Kanegosyo, isang manigong bagong taon sa inyong lahat!

Nawa’y maging makabuluhan at masagana ang 2015 para sa inyo at inyong mga pamilya.

Ang bagong taon ay isang pagkakataon para sa isang bagong simula.

Isa rin itong magandang pagkakataon upang makapag-umpisa ng bagong negosyo o kabuhayan na maaaring ma­ging susi natin sa tagum­pay sa hinaharap.

***

Sa aking karanasan sa pagnenegosyo at pagiging social entrepreneur bago maging isang senador, marami na akong nakitang negosyo na nagtagumpay o di kaya’y sumablay.

Ang pagnenegosyo ay parang giyera. Ito’y isang larangan na nangangaila­ngan ng tamang pag-aaral, diskarte at sapat na kaalaman upang magtagumpay.

Kung basta lang tayo sasabak nang walang anumang kaalaman o ka­handaan, tiyak na pupulutin tayo sa kangkungan.

Sa kolum na ito, tata­lakayin natin ang mga katangiang taglay ng isang matagumpay na negos­yante at ang mga tamang hakbang at susi tungo sa pagpapaunlad ng inyong pinapangarap na negosyo.

***

Una sa mahabang listahan ng mahahalagang bagay para pumatok ang negosyo ay ang location. Location, location, location.

Kailangan ang lugar ng pagnenegosyohan ay madaling puntahan o madaling makita ng mga mamimili. Susi ang magandang location sa ikatatagumpay ng negosyo.

Kahit gaano pa kaganda ang isang produkto, kung nakapuwesto ito sa lugar na hindi kita, hindi dinadayo ng mga mamimili o walang foot traffic, tiyak na lalangawin at malulugi lang ito.

***

Isang magandang halimbawa ang ginawa ng Island Souvenirs, isang kilalang souvenir shop na sinimulan ni Jay Aldeguer noong 1992 sa Cebu.

Nag-aaral pa lang ay nahilig na si Jay sa negos­yo. Habang nasa eskuwela, nagbebenta siya ng t-shirt sa mga kaklase sa likod ng sasakyan.

Nahilig din si Jay sa pangongolekta ng t-shirt sa kanyang pagbiyahe sa iba’t ibang bansa. Ngunit sa kanyang pag-iikot sa iba’t ibang tourist spots sa Pilipinas, wala siyang makitang de-kalidad na t-shirt na puwedeng ipasalubong ng mga turista.

Dito naisipan ni Jay na simulan ang Island Souvenir.

Upang makasabay sa marami pang katulad niyang tindahan, nagpuwesto si Jay sa mga lugar na madalas dinarayo ng mga turista. Maliban dito, naglagay rin siya ng tindahan sa mga patok na mall.

Ngayon, mayroon na itong mahigit isandaang sangay sa iba’t ibang tou­rist locations sa bansa.

Alalahanin ninyo, mahalaga ang lokasyon. Mas madaling puntahan o matagpuan, mas malaki ang kita.

 

First Published on Abante Online

A glimmer of hope for the SK

After years in the legislative back-burner, there is a glimmer of hope for the reforms needed by the beleaguered Sangguniang Kabataan.

A number of youth leaders, including former SK members themselves, have been calling for the overhaul of the SK system, while battling the sentiment to just scrap the system altogether.

In the last month, leading up to a 2nd postponement of the SK elections, senators and congressmen finally agreed to move forward with the necessary reforms so that the SK assuming office next year will be unburdened with a flawed system and instead have the hope for success with much-needed reforms in place.

In the end, both houses decided to work together and simultaneously postpone the SK elections for 2016, while committing to passing the reforms asap.

This was the compromise made by the senators who were pushing for radical systemic reforms with the congressmen who leaned towards abolishing the youth representation mechanism.

Fulfilling its side of the bargain, the Senate passed the SK Reform Bill last February 9, with game-changing reforms that will surely rock the boat (if not eventually, the vote) in 2016.

The four main reforms are: 1) adjusting the age of the SK officers; 2) making leadership training mandatory; 3) inserting a broad and far-reaching anti-political dynasty provision; and 4) creating a Local Youth Development Council body to further support the SK as its advisory council.

The first reform is the most basic one, and seeks to correct a mistake that legislators made in 2002, when they brought the age of the SK down to 15-17 from 15-21.

With the reform bill, the age of SK officials will now be at 18-24 years old. This coincides with the usual age that current youth leaders are in. Because this new age range is within the legal age, the officials are now legally capable of entering into contracts, and consequently, can be held accountable and liable for their actions.

Another reform is mandating that the officials undergo leadership training programs to expose them of best practices in governance and to guide their development as leaders.

During a forum in the Far Eastern University (FEU), Kenneth, a former SK chairman from Batangas, expressed his approval and hope with these proposed changes. He mentioned running for SK chairman at the age of 16 and having no clue what to do once elected.

Attracting older, more responsible, and more experienced candidates and bolstering their skills with training are necessary reforms that will get universal support.

The third reform, though, may be contentious but can be a major game-changer. The Senate was bold enough to include an anti-dynasty provision in our SK Reform Bill.

In many cases, young members of political families feel pressured to run for office, whether or not they see themselves as qualified.

On the other hand, youth leaders that are motivated to serve the community are discouraged to run for office when their opponents are related to incumbents.

The current provision bars relatives within a second level of consanguinity to all elected and most appointed officials from sitting as SK officials.

In short, gone will be the days that the son or daughter of the barangay captain or even the mayor can vie for the SK post.

I am hoping that our counterparts in Congress can also support this major reform which, in my estimation, can truly overhaul the current system.

More effective body

The fourth major reform is not as sexy or controversial but is close to my heart. When I was in the National Youth Commission over a decade ago, the more successful youth structure on the ground was not the SK but the Local Youth Development Council (LYDC) that was established in some areas.

The LYDC served as the more active and effective body that helped the LGU with programs, projects and policies that were for the youth of the locality. It was composed of youth representatives from student councils, Church and faith-based groups, youth-serving organizations, and community-based youth groups.

The SK was part of this council that was a broad representation of youth leadership and development in the area.

The basic idea here was that if the SK officials were not isolated, and instead, dealt with other youth leaders, they would tend to be less traditional and instead be more rooted with their constituents.

In the current reform bill, LYDCs are mandated and will be formed to work hand in hand with the SK.

LYDCs can help fix the quality of SK programs and projects in their localities.

The National Youth Commission is tasked with making the Philippine Youth Development Plan which serves as an overall plan for the youth with respect to the executive branch of government. But because this is not cascaded properly through the appropriate channels, it often remains as a wonderful policy paper that is not made tangible on the ground.

With the LYDC structure though, the NYC now has a mechanism to ensure that its national plans have a way to cascade, be localized and reach more young Filipinos through actual programs and projects on the ground.

Pasay, Naga, Cebu and Cagayan de Oro, among others, have already adopted the LYDC model.

These reforms will hopefully move the SK toward a merit system that values competency and away from patronage politics. We hope that these changes can bury ineffective practices and give rise to a tangible and measurable impact for the youth sector.

We are hopeful that this can be the beginning of a renewed Sangguniang Kabataan that reignites true community service, volunteerism, passion, and excellence within the Philippine government.

The Youth Development and Empowerment Act or Senate Bill 2401, with the reforms stated above, was passed on its third and final reading in the Senate.

Congress will release their committee report within two weeks. With even more young people backing these reforms, I am hopeful that we can finally pass the SK reform bill before the end of March.

 

First Published on Rappler.com

Scaling up support

In 2007, I co-founded the Hapinoy program with the goal of helping women micro-entrepreneurs in the Philippine countryside by creating a solid business network through their sari-sari stores, providing them rigorous training and mentorship, and giving them access to financing, markets, and more business, opportunities.

My experience working with them has deeply shaped my principles on poverty alleviation, inclusive growth through business and empowerment through enterprise.

Our nanays were asked to invest time and energy developing their entrepreneurial and financial management skills to be well equipped to seize the opportunities available to them.

Being a witness to their dedication to uplift their lives and of their family members’ as well, I have deep respect and hope for the micro-entrepreneurs in our country.

Watching them make the most out of their new-found knowledge and business network to expand their stores and sales, I was sold to the belief that if we are able to provide the right opportunities and give them the right break, they would do everything with that opportunity to succeed.

I have seen how our fellow Filipinos with humble backgrounds transformed themselves to astute entrepreneurs with the right support mechanisms in place.

Take the example of Nanay Lani Rebong from Laguna. She started with a table and 3,000 to 5,000 pesos worth of diaper supplies and the will to grow her business to make a better life for her two children.

Since joining the program in 2009 and undergoing business training, she has had three expansions and renovations.

She was given the opportunity to run a mobile money business and now offers money remittance and airtime loading – services that attract regular customers and provide more capital for her store.

From a store-front sari-sari operation, she was able to convert the entire first floor of her home to cater to her growing enterprise. Her store has grown to supply other smaller ones in her area.

She was able to buy a house and lot, a motorcycle, and a tricycle. Most importantly, she was able to send her two children to school and provide a comfortable life for her family.

Nanay Lani and many others are evidence that, given proper training and exposure to opportunities, Filipinos have the grit to better their own lives. Given the chance, the poor themselves can overcome poverty.

Considering that micro, small, and medium enterprises (MSMEs) make up 99.6% of all businesses in the Philippines and 91.6% of MSMEs are micro-enterprises, we can only imagine what sort of impact we can generate by growing these businesses and sustaining their success.

Empowering the micro-enterprises around the country is a key to unlocking inclusive growth and shared prosperity.

With this in mind, I authored the Go Negosyo Act, which was signed into law last July 2014. It mandates that a Negosyo Center be established in every municipality, city, and province in the Philippines with the hope of replicating the success of our nanays.

Each Negosyo Center is aimed to be a comprehensive support system for entrepreneurs. Patterned after our experience in Hapinoy, Negosyo Centers will offer training and mentorship, access to financing, and market linkages to help all our small businesses get to a level of sustainability.

This year alone, the Department of Trade and Industry (DTI) is tasked to open one hundred Negosyo Centers around the country, and by 2019, we hope to have over a thousand of these centers equipped to provide valuable support to our MSMEs.

This year, we have already launched Negosyo Centers inDaet, Camarines Norte, Albay, Aklan, Iloilo, Cagayan de Oro, General Santos, Zamboanga del Sur, and Surigao.

There is no better time than now to push for a massive scale-up of MSME support. We have a proven model for success, a policy to back it up, a substantial base of micro-enterprises, and eager Filipinos just waiting, clamoring to develop their skills and grab at any opportunity.

There is no better time than now to push for inclusive growth and to empower our countrymen to climb out poverty through enterprise development.

The Hapinoy nanays have proven that they can become successful, and my hopeful heart is certain that there are more Filipinos out there who yearn to prove to themselves and to the world that they, too, can succeed, given the right push and support.

***

First Published on Manila Bulletin

Scroll to top