Month: June 2015

BIDA KA!: Made in Taiwan

Mga Bida, kamakailan, binisita ko ang Taiwan, kasama ang ilang opisyal ng Department of Trade and Industry (DTI), upang pag-aralan ang mga sistema at tulong na ginagawa ng pamahalaan para sa kanilang mga negosyante.

Sa Taiwan, tinitiyak ng pamahalaan na natutugunan ang mga pa­ngangailangan ng maliliit na negosyo o micro, small at medium enterprises (MSMEs) na siyang pinakamalaking haligi ng kanilang malakas na ekonomiya.

Kasama ang DTI, dinalaw namin ang Small and Medium Enterprise Agency (SMEA), ang ahensiya ng pamahalaan na siyang nangunguna sa pagsuporta sa 1.3 milyong SMEs.

***

Ayon sa mga nakausap namin, mayroon silang call center, local service, regional at national desk na parang one-stop-shop kung saan maaaring makuha ang lahat ng kailangang tulong.

Halos pitumpung porsiyento ng kanilang natutulungan ay pawang maliliit na negosyo na simple lang ang pangangaila­ngan.

Kadalasan, ang mga tanong na kanilang nakukuha sa mga ito ay may kinalaman sa pagkuha ng puhunan, permit at kung saan puwedeng ibenta ang kanilang mga produkto.

Pinaglalaanan naman ng todong tulong at pagtutok ang 25 porsiyento ng negosyo na pasok sa kategoryang small at medium.

Mula sa pagtatayo, pagbibigay ng puhunan at pag-uugnay sa merkado, ibinibigay ng pamahalaan ang sapat na tulong upang matiyak ang kanilang tagumpay hanggang sa world market.

Ang huling limang porsiyento naman ay tinatawag na ‘high flyers’ na siyang ginagamit na modelo na gagabay sa mga papasimulang negosyo.

***

Sa pagpapatibay ng mga SMEs, patuloy ang paglago ng ekonomiya ng Taiwan.

Kung susumahin ang kinikita ng buong Taiwan at hahatiin ito sa bawat mamamayan, lumalabas na ang bawat Taiwanese ay may kitang $20,000 kada taon.

Kung susumahin naman ang kinikita ng buong Pilipinas at hahatiin ito sa bawat mamamayan, lumalabas na ang bawat Pili­pino ay may kita lamang na $2,800 kada taon.

Kung porsiyento ang titingnan, mas marami ring Taiwanese ang nagtatrabaho sa MSME sector, nasa 78 percent kum­para sa 62 percent lang sa Pilipinas.

Sa mga numerong ito, patunay lang na hindi pangmahirap ang pumasok sa maliliit na negosyo o mga MSME gaya ng paniwala ng iilan. Maaari rin itong maging pundasyon ng isang first-world country tulad ng nangyari sa Taiwan.

***

Sa Taiwan, nakita ko na walang nararamdamang pangamba o alinlangan ang mga negosyante.

Kapag ikaw ay negosyante sa Taiwan, alam mo kung saan ka pupunta, alam mo kung ano ang tamang gagawin at aasa kang may tutulong sa pagresolba ng iyong mga problema.

Malayo ito sa sitwasyong umiiral sa Pilipinas. Balot ng pa­ngamba at alinlangan ang mga negosyante natin bunsod na rin ng kakulangan ng suporta.

Ito ang nais kong burahin ngayong naisabatas na ang iniakda kong Go Negosyo Act.

 

First Published on Abante Online

BIDA KA!: Saludo sa Peacekeepers

Mga Bida, bumalik na sa bansa noong Linggo ang 84 na sundalong Pinoy na nagsilbing peacekeepers ng United Nations sa Golan Heights.

Pagdating sa airport, isang heroes’ welcome ang iginawad sa kanila ng Armed Forces of the Philippines (AFP) sa ipinamalas nilang katapangan habang ginagampanan ang tungkuling panatilihin ang kapayapaan sa nasabing lugar.

Nag-iwan ng magandang tatak sa buong mundo ang mga kababa­yan nating sundalo nang hindi sila matinag sa harap ng nakaambang panganib sa kanilang buhay mula sa mga rebeldeng Syrian.

Patunay ito na hanggang ngayon, nananalaytay pa rin sa ating mga ugat ang katapangan na ipinamalas ng ating mga ninuno sa paglaban sa mga dayuhang mananakop.

Sa kasaysayan, kilala ang mga Pilipino na hindi sumusuko sa anumang laban kahit higante pa ang kalaban.  Tulad ni Lapu-Lapu na buong tapang na nilabanan ang mga Kastila na pinamunuan ni Ferdinand Magellan.

Kasama rin sina Andres Bonifacio at Apolinario Mabini, at iba pang mga bayani na buong tapang na hinarap ang mga mananakop at ibinuwis ang buhay para sa bayan at para sa kalayaan.

***

Sa kaalaman ng lahat, ang mga Pinoy peacekeepers ay may mahalagang papel sa hangarin ng United Nations na panatilihin ang kapayapaan sa iba’t ibang bahagi ng mundo.

Sa huling bilang, nasa 700 military at police personnel mula sa Pilipinas ang nakakalat sa peacekeeping missions sa Cote d’Ivoire, Haiti, India-Pakistan, Liberia at Middle East.

Sa Golan Heights, katuwang ng UN ang mga sundalong Pinoy upang matiyak na nasusunod ang kasunduang pangkapayapaan sa pagitan ng Syria at Israel.

Kung titingnan, parang madali lang ang misyon ng ating mga kababayan sa Golan Heights ngunit nalagay sa bingit ng alanganin ang kanilang buhay nang salakayin ng mga rebeldeng Syrian ang dalawang posisyon ng UN noong Agosto 28.

Agad nailigtas ang ating mga Pinoy peacekeepers sa Position 68 ngunit nagkaroon ng matinding tensiyon sa Position 69 nang mabihag ng mga rebelde ang apatnapu’t apat na sundalong Fiji at hiniling ang pagsuko ng ating mga kababayan.

Inutusan ng commander ng United Nations Disengagement Observer Force ang apatnapung Pinoy peacekeepers na iwagayway ang puting bandila ng pagsuko at ibigay ang kanilang armas sa rebeldeng Syrian.

Ang hindi alam ng commander na wala sa bokabularyo ng mga Pilipino ang salitang pagsuko.  Nanatiling matigas ang ating mga kababayan at nakipagpalitan ng putok sa mga rebelde na aabot sa mahigit isandaan ang bilang sa loob ng ilang oras.

Sa paghupa ng palitan ng putok, hindi pa rin nawalan ng tapang at diskarte ang ating mga sundalong Pilipino. Sa gitna ng mga nagpapahingang mga rebelde, matapang nilang sinuong ang panganib kahit batid na isang maliit na pagkakamali ay katumbas ng kanilang buhay.

Buo ang loob, nagawang dumaan ng ating mga kababayan sa gitna ng panganib hanggang makarating sa ligtas na lugar.

Kapuri-puri ang ipinakitang tapang ng ating mga Pilipinong sundalo at ito’y nararapat na kilalanin at ipagmalaki nating lahat.

Kaya agad kong inihain ang Senate Resolution No. 877 upang papurihan at kilalanin ang ipinakitang katapangan ng ating mga kababayan sa pagtupad ng tungkulin.

Sa panahon kung saan kay hirap maniwalang may kabutihan pa sa bansa dahil sa mga iskandalong nagaganap, mayroon pa rin tayong mga bayaning puwedeng tingalain.

Mula sa mga sundalong nakikipagsapalaran para sa kapa­yapaan, sa mga kabataan at mga social entrepreneur na nasa mga komunidad, sila ay nasa kanayunan, nasa mga lugar na nasalanta ng bagyo, tahimik silang kumikilos at nakikibahagi sa pagbabago na hindi man lang naibabalita sa mga pahayagan.

Sa gitna ng kaguluhang nararanasan natin ngayon, nagsisilbing simbolo ng kabayanihan ang ating Pinoy peacekeepers.

Sila ang ating real life action heroes.

Kilalanin natin sila. Suportahan. Pasalamatan.

Sa ating Filipino peacekeepers, saludo kaming lahat sa inyong katapangan at patuloy kayong magsilbing inspirasyon sa milyun-milyon nating kababayan.

 

First Published on Abante Online

BIDA KA!: Never again!

Mga Bida, sa ngayon marami ang nagsisikap na baguhin ang kasaysayan at ang nangyari sa panahon ng diktaduryang Marcos at Martial Law.

Sa YouTube lang, nagkalat ang iba’t ibang propaganda na nais ilarawan na isang masayang panahon sa kasaysayan ng Pilipinas ang Batas Militar, na ibinaba apatnapu’t dalawang taon na ang nakalipas ngayong linggong ito.

Sinasabi ng mga nagpapakalat ng maling propaganda, ang dalawampung taong diktadurya ni dating Pangulong Ferdinand Marcos ang pinakamagandang panahon sa kasaysayan dahil napakatahimik at napakaunlad ng bansa.

Ang nakakalungkot, may mga kabataang nakukumbinsi at napapaniwala ng mga nasabing mapanlinlang na propaganda sa Internet.

Sa kabila nito, hindi pa rin mabubura ang mga totoong kuwento ng mga dumanas ng torture at iba pang uri ng pagpapahirap sa ilalim ng Martial Law.

Dagdag pa rito ang talamak na korupsiyong nangyari at paggahasa sa kaban ng taumbayan.

Sa pagtala, halos 15,000 ang pinatay, pinahirapan o nawala na lang at hindi na nakita pa mula 1972 hanggang 1981.

Isa na rito si dating kongresista at ngayo’y Commission on Human Rights (CHR) chairperson Etta Rosales.

Sa kuwento ni Rosales, dinala siya at lima pang kasama ng ilang military agents sa isang safehouse sa Pasig at doon pinahirapan at isinailalim sa interogasyon ng isang buwan.

Si dating Bayan Muna congressman Satur Ocampo ay isang reporter ng Manila Times bago sumali sa underground movement para labanan ang rehimeng Marcos nang ideklara ang Martial Law.

Nang mahuli siya ng militar noong 1976, isinailalim si Ka Satur sa matinding pagpapahirap, kabilang na ang pagkuryente at pagpaso sa kanya ng sigarilyo.

Mula naman nang pabalikin ni Marcos sa Pilipinas noong 1977, hindi na muling nakita pa ni Priscilla Mijares ang asawang si Primitivo, na isang mamamahayag.

Si Primitivo ay kilalang malapit sa pamilya Marcos ngunit bumaligtad nang ipadala siya sa Amerika. Tumestigo pa siya sa US Congress ukol sa talamak na paglabag sa karapatang pantao sa bansa.

Ilan lang sila, mga Bida, sa mga naperwisyo at nasalanta noong panahon ng Batas Militar.

Mismong pamilya namin, nakaranas din ng pagpapasakit noong panahon ng Batas Militar. Senador noon ang aking tiyunin na si Ninoy Aquino ngunit walang pakundangan siyang ipi­nadampot ni Marcos sa mismong araw na idineklara ang Martial Law. Itinuring si Ninoy noon bilang Prisoner No. 1.

Huwag nating kalimutan, mga Bida, na walong taon siyang ikinulong bago siya pinatay noong 1983. Isa lang siya sa napakaraming taong pinahirapan noong panahong iyon.

Maliban sa mga human rights violations na nangyari, marami ang nakakalimot na ayon sa datos ng Presidential Commission on Good Government (PCGG), nasa $10 bilyon ang nanakaw ni Marcos noong siya’y nasa poder noong 1980’s.

Mga Bida, ang halaga ng $10 bilyon sa panahon natin ngayon ay $4.29 bilyon.  Sa pera natin, mga Bida, iyan ay may katumbas na PhP 144.74 bilyon. Sa halagang iyan, tila nagmistulang barya ang mga nanakaw ni Napoles at iba pang opisyales.

Ang tanong lagi ng pamilya namin noong panahong iyon, ang mga mismong nakaranas lang ba ng kalupitan noon ang siyang kontra sa Martial Law?

Ang iba pang tao, kahit alam nilang may nangyayaring masama ngunit hindi sila tuwirang naapektuhan, ay tinanggap na lang ba nila ang mga pangyayari noon?

Mga Bida, masasabi rin natin na ang Martial Law ay umabot ng 20 taon dahil sa panahong iyon, nawalan ng boses at tapang ang taumbayan. Maraming tao ang inaresto, pinatay at naglaho na lang ngunit walang ginawa ang taumbayan.

Hindi ko alam kung ito’y sa takot o dahil ayaw nilang maperwisyo, nagbulag-bulagan na lang sila sa totoong nangyayari.

Mabuti na lang, mga Bida, pagkatapos pinaslang si Tito Ninoy, nagising ang taumbayan at nagdesisyon na patalsikin ang diktadura at hagkan ang demokrasya.

Ngayon, mga Bida, nagkaroon na ng ebolusyon ang taumbayan. Mas handa na tayong tumayo at lumaban kahit hindi tayo tuwirang naaapektuhan ng isang bagay.

Tulad na lang sa PDAF scam, nagtipun-tipon ang taumbayan upang ito’y batikusin hanggang sa ito’y maalis sa pambansang pondo.

At mga Bida, handa akong tumaya na sa panahon natin ngayon ay hindi na ulit papayag ang mga Pilipino sa pagkitil sa ating mga karapatan at pagbalasubas sa ating lipunan.

Tinataya ko, mga Bida, na kahit papaano natuto na ang Pilipino at hindi na ulit papayag na mapasailalim sa mga korap, hayok sa kapangyarihan at mapang-abuso.

 

First Published on Abante Online

BIDA KA!: Kalbaryo sa MRT

Mga Bida, tiyak na marami sa atin ang nakaranas nang maghintay ng ka-meeting sa isang mall ng 40 minuto o higit pa.

Dahil malamig ang paligid at maraming paglilibangan, hindi natin alintana ang pagtakbo ng oras habang hinihintay ang pagdating ng ating kausap.

Kabaligtaran nito ang sitwasyon ng libu-libong kataong nagtitiyagang pumila para lang makasakay sa MRT araw-araw.

Sa gitna ng mainit na araw o malakas na ulan, walang magawa ang kawawa nating mga kababayan kundi pumila upang mas mabilis na makarating sa kanilang paroroonan.

Sa pagtaya ng Light Rail Authority (LRA), nasa pagitan ng 30 hanggang 40 minuto ang hihintayin ng isang pasahero para makasakay sa MRT-3.

Kung mamalasin, mas matagal pa rito ang paghihintay kapag nagkaroon ng aberya, na madalas nangyayari ngayon dahil na rin sa kalumaan ng tren pati na rin ng sistema.

Sa kabila nito, tinitiis pa rin ng ating mga kababayan ang 40 minutong pagpila kaysa magkaugat na sa grabeng trapik sa EDSA.

Kung isasama nga ang 30 minutong biyahe sa oras ng paghihintay, kung galing sa Quezon City, nasa Makati o ‘di kaya’y Pasay ka na sa loob lang ng 70 minuto.

Mas mabilis pa rin ito kumpara sa dalawa hanggang tatlong oras na bubunuin kapag sumakay ka ng bus sa EDSA.

***

May pag-asa pang maibsan ang paghihirap ng ating mga kababayan na umaasa sa MRT sa kanilang pagbiyahe.

Sa pagdinig ng Senate Committee on Public Services kamakailan, sinabi ng isang LRA official na kung makukumpleto lang ang lahat ng kailangang rehabilitasyon, sampung minuto na lang ang hihintayin ng mga pasahero para makasakay.

Ang problema, dalawang taon bago makumpleto ang nasabing rehabilitasyon na mangangailangan ng P6.8 billion.

Sa nasabing rehabilitasyon, bibili ng mga bagong bagon, papalitan na ang mga depektibong riles at ilang mahahalagang bahagi sa sistema.

Ngunit mas tatagal pa ang paghihintay kung magtatagal pa ang alitan sa pagitan ng Department of Transportation and Communications (DOTC) at Metro Rail Transit Corporation (MRTC), ang pribadong kumpanya na nagpapatakbo sa MRT.

Ang sigalot sa pagitan ng DOTC at MRTC ay nagiging hadlang sa hangarin ng pamahalaan na mapaganda ang sistema ng MRT-3.

Araw-araw nang nagdurusa ang taumbayan sa pagpila ng apatnapung minuto, hindi katanggap-tanggap na paghintayin pa sila ng dalawang taon.

Kung may kailangang ayusin sa sistema, huwag na nating hintayin pa ang 2016 bago ito pondohan.

Ngayon pa lang, simulan na ang proseso para ito’y maayos na sa lalong madaling panahon.

Utang natin sa taumbayan ang mabigyan sila ng maayos at mabilis na sistema ng transportasyon.

 

First Published on Abante Online

BIDA KA!: Maging bayani

Mga Bida, noong Lunes, ­ipinagdiwang natin ang ­National Heroes Day at ginunita ang ma­raming mga bayani na nagbuwis ng kanilang buhay upang matamasa ang kalayaan na ating taglay sa ngayon.

Nagkataon din na sa buwang ito, ginunita rin natin ang pagpanaw ng dalawang tao na malapit sa akin na siyang nagtulak sa ating mga Pilipino para lumaban tungo sa muling pagbalik ng ­demokrasya sa bansa.

Una rito ang ating tiyahin na si Corazon “Cory” ­Aquino, ang itinuturing na ina ng demokrasya na nagsilbing ­inspirasyon ng milyun-milyong Pilipino para harapin ang mga tangke at armadong sundalo sa EDSA noong 1986.

Limang taon na ang nakalilipas mula nang pumanaw si Tita Cory ngunit hanggang ngayon, nananatili pa rin sa puso’t isip ng mga Pilipino ang ginawa niyang kabayanihan para sa atin.

***

Noong Agosto 21 naman, ginunita rin natin ang ika-31 taon ng pagpanaw ng asawa niyang si Ninoy, na siyang nagsindi ng apoy sa damdamin ng mga Pilipino para makamit ang tunay na kalayaan.

Masaya at tahimik na ang buhay ni Tito Ninoy noon sa Amerika kasama si Tita Cory at kanyang mga anak.

Subalit kahit milya-milya ang layo niya sa Pilipinas, patuloy pa ring narinig ni Ninoy ang sigaw para sa tunay na kala­yaan ng kanyang mga kababayan.

Kaya kahit alam niyang may nakaambang panganib sa kanyang buhay, bumalik pa rin si Tito Ninoy sa Pilipinas upang ituloy ang laban para sa kababayan na ilang taon nang dumaranas ng hirap.

Sabi niya, “the Filipino is worth dying for.”

Isang bala ang tumapos sa hangarin niya nang lumapag sa tarmac ng Manila International Airport (MIA) ang ­eroplanong sinakyan niya.

Ang pagkamatay ni Tito Ninoy ay tila naging gasolina na nagpaliyab sa damdamin ng mga Pilipino.

Ito ang naging mitsa upang simulan ang laban para sa ­tunay na kalayaan na ating nakamit tatlong taon ang nakalipas sa pamamagitan ng People Power I.

***

Dalawang taon na rin ang nakalipas mula nang tayo’y iwan ni dating Interior Secretary Jesse Robredo.

Ngunit nawala man si Secretary Jesse sa ating piling, ­naiwan naman niya sa ating alaala ang larawan ng isang tapat at malinis na paglilingkod-bayan.

Noong 1988, si Secretary Jesse ang naging pinakabatang mayor sa Pilipinas sa edad na 29 nang mahalal s­iyang alkalde ng Naga City.

Hindi naging hadlang ang kanyang batang edad para ­umpisahan ang mga kailangang reporma sa lungsod. Kasabay ng pagbura sa mga ilegal na sugal at iba pang bisyo, binuhay rin niya ang ekonomiya ng Naga na naging first-class city sa ilalim ng kanyang termino.

Nang maging DILG chief, si Secretary Jesse ang nagsi­mula ng ‘anti-epal’ campaign sa pagbabawal ng paglalagay ng billboard na nagtataglay ng pangalan ng mga lokal na opisyal.

Tumatak din sa isip ng taumbayan ang ‘tsinelas leadership’ ni Secretary Jesse na nagpakita ng kanyang pagiging simple at kahandaang sumabak sa anumang sitwasyon sa kahit ano pang panahon.

Kaya sa 2016, gamitin nating pamantayan ang ‘matino at mahusay’ sa pagpili na susunod na pinuno ng bansa.

***

Kahit hindi man tayo magbuwis ng buhay para sa bayan, lahat tayo ay maaaring maging bayani tulad nina Tito Ninoy, Tita Cory at Secretary Jesse.

Kailangan lang nating gawin ang ating makakaya para ­tulungan ang bansa upang makamit ang pag-asenso para sa ­lahat ng Pilipino.

Huwag din tayong mangimi na tulungan ang ating kapwa, hindi lang sa oras ng kanilang pangangailangan, kundi sa ­lahat ng panahon.

Sa paraang ito, maipapakita natin sa mga bayani na sulit ang ginawa nilang sakripisyo para sa atin.

 

First Published on Abante Online

BIDA KA!: Paluwagin ang masikip

Mga Bida, isa sa mainit na usapin nitong mga nagdaang araw ang isyu ng port congestion o pagsisikip ng Port of Manila.

Noon pa pala nararanasan ang problemang ito ngunit ngayon lang nabigyan ng todong pansin nang magpahayag ng pangamba ang maraming negosyante. May mga nagsasabi na ito ang dahilan sa pagtaas ng presyo ng ilang mahahalagang bilihin.

Mga Bida, kung wala kayo sa Maynila, ang isyu rito ay may kinalaman sa pisikal na kondisyon ng pantalan ng Maynila. Libu-libong container ngayon ang nakatambak sa pantalan kaya wala nang magalawan ang mga truck.

Dahil sa bagal ng paglabas ng container mula sa Port of Manila, wala na ring mapaglagyan ang mga bagong dating na container.

Maihahambing ang sitwasyong ito sa pagsalok ng tubig sa balde gamit ang tabo. Hindi mababawasan ang laman ng timba kung malakas at tuluy-tuloy ang tulo ng tubig mula sa gripo.

Hindi tulad ng ibang problema na wala sa ating mga kamay ang dahilan at solusyon, ang suliraning ito ay kontrolado natin at kayang resolbahin, basta’t sama-sama ang lahat ng sektor.

***

Kaya agad akong nagpatawag ng imbestigasyon upang malaman ang punu’t dulo ng problema at makapaglatag ng agarang solusyon at pangmatagalang plano.

Noong nakaraang linggo nga, nagsama-sama sa iisang kuwarto ang iba’t ibang sangay ng gobyerno at pribadong sektor para talakayin ang problema.

Sa nasabing pulong, naglatag ng ilang short-term na solusyon para pansamantalang maibsan ang pagsisikip.

Kabilang dito ang pagtatrabaho ng mga ahensya ng gobyerno tuwing Sabado, Linggo at umaga ng Lunes, at mas maagang pagbubukas ng mga bangko na malapit sa pantalan para agad masimulan ang mga transaksyon.

Sa bahagi naman ng Maynila, nagbukas na sila ng bagong lanes para mas mabilis ang labas-masok at pagbiyahe ng mga trak na dala ang mga container.

Naglaan naman ang Philippine Economic Zone Authority (PEZA) zones ng lugar para paglagyan ng mga container na nasamsam ng Bureau of Customs at mga basyong container na nakatengga lang sa pantalan.

Kasabay ng mga pansamantalang solusyon na ito, nangako naman ang mga ahensiya ng pamahalaan, sa pangunguna ni Trade Secretary Gregory Domingo, na maglalatag ng pangmatagalan na plano at solusyon.

***

Dahil nga patuloy ang paglago ng ating ekonomiya, marapat lang na magkaroon ng pangmatagalang plano upang hindi na muling mangyari ang problemang ito.

Isa sa tinitingnang solusyon ay ang Port of Batangas at Port of Subic ngunit maliit lang ang kapasidad ng dalawang pantalang ito. Hindi makakayanan ng mga ito ang dagsa ng pumapasok na mga container.

Kasama rin sa pinag-aaralang remedyo ay ang pagsasaa­yos ng pagpapatakbo ng Port of Manila at pagtatayo ng isa pang port na mangangailangan ng bilyun-bilyong piso.

Kasabay ng paglaki ng ekonomiya ay ang pag-aayos ng ating pantalan kaya ito ay dapat masuportahan.

Ngayong ginugunita natin ang ika-31 anibersaryo ng pagkamatay ni dating Senador Benigno “Ninoy” Aquino Jr., natanong ako ng isang reporter kung paano ako makakatugon sa pamanang alaala at tagumpay ng aking Tito.

Ang sabi ko, ngayong ako’y isang senador na, maipapa­kita ko ito sa patuloy na pagtatrabaho para sa taumbayan sa pamamagitan ng pagpasa ng mga batas na tututok sa kanilang kapakanan.

Noong siya’y nabubuhay pa, hindi lang kalayaan at demokrasya ang pinaglaban ni Tito Ninoy, pati na rin ang kapa­kanan at kasaganaan ng bawat pamilyang Pilipino ay naging mahalagang ipaglaban din.

 

First Published on Abante Online

BIDA KA!: Biyaheng New Zealand

Mga Bida, ang trabaho ng mambabatas ay hindi lang limi­tado rito sa ating bansa. Minsan, kailangan din naming magtungo ng ibang bansa upang makakuha ng bagong ideya at programa na makatutulong sa pag-unlad ng ating mga kababayan.

Kaya kamakailan, ­nagtungo ako sa dalawang bansa, hindi para magbakasyon, kundi para pag-aralan ang galaw ng maliliit na negosyo roon at maikumpara sa sistemang umiiral sa ating bansa.

Una kong pinuntahan ang New Zealand at bumisita sa mga kumpanya ng kape, tsokolate, peanut butter at ice cream na pawang pag-aari ng maliliit na negosyante roon.

Sa pagdalaw ko sa lokal na kumpanya ng kape, na tinatawag na Mojo Coffee, napag-alaman ko na kahit ito’y ­maliit at tubong New Zealand, kaya niyang makipagsabayan sa ­higante at sikat na Starbucks.

Sa Wellington nga na siyang kabisera ng New Zealand, mas marami na ang branches ng Mojo Coffee kaysa sa Starbucks. Totoo nga ang kasabihang maliit nga pero nakaka­puwing naman.

Dinalaw ko rin ang isang kumpanyang gumagawa ng ­peanut butter na pag-aari ng isang abogado.

Hilig niya ang paggawa ng peanut butter at napagdesisyunan niyang magtayo ng isang negosyo.

Mga Bida, parang sari-sari store sa atin ang kanyang tindahan dahil sa isang bintana lang siya nagtitinda ng kanyang peanut butter, ngunit patok na patok ito.

Sa pagpasok ko naman sa isang chocolate company, lalo kong ipinagmalaki ang pagiging Pilipino nang malaman ko na kumukuha sila ng cacao mula sa Pilipinas sa paggawa ng iba’t ibang uri ng produktong tsokolate.

Nakilala ko rin ang isang dating IT professional na umalis sa kanyang trabaho matapos ang 25 taon para magtayo ng sari­ling tindahan ng ice cream malapit sa tila baywalk nila roon.

Ang maganda sa mga ito, tagumpay ang kanilang mga negosyo kahit pa walang nakukuhang anumang suporta mula sa pamahalaan, maging pautang, training o kahit pagko­nekta man lang sa merkado.

Anila, nabubuhay sila sa suporta ng kanilang mga kaba­bayan na walang sawang tumatangkilik sa kanilang de-kalidad na produkto kahit pa medyo may kamahalan.

***

Sa pag-iikot kong ito, namulat ang aking mga mata sa ilang bagay.

Kahit walang suporta mula sa pamahalaan, kayang-kaya mabuhay at umasenso ng maliliit na negosyo basta’t tinatangkilik lang ng publiko.

Isa pa, handang magbayad at bumili ang publiko kahit mahal ang presyo, basta’t maganda ang kalidad ng produkto.

Kaya itong maipatupad sa Pilipinas ngunit marami pang kailangang gawin at baguhin bago ito maging matagumpay.

Una na rito ang pagbabago ng kaisipan ng taumbayan. ­Natatak na kasi sa mga Pilipino na basta’t gawa ng maliit na negosyante, mababa ang kalidad.

Kaya dito lumilitaw ang tinatawag na colonial mentality o pagtangkilik sa mga produktong galing ibang bansa sa pag-aakalang matibay ang mga ito.

Hindi rin natin masisi ang maliliit na negosyante sa sitwasyong ito. Kailangang mura ang kanilang produkto upang manatiling buhay. Nasasakripisyo tuloy ang kalidad.

Ito ang malaking hamon para sa atin. Dapat magsikap na pagandahin ang kalidad ng produkto upang mabigyang katwiran sakaling mas mahal man ang benta nito.

Sa huli, makikita ng mamimili na sulit ang kanilang ibi­nayad kung maganda at matibay ang kalidad ng nabiling produkto.

Sa pamamagitan ding ito, makukumbinsi natin na tangkilikin ang ating mga sariling produkto kung ito’y mas matibay kumpara sa gawang abroad.

 

First Published on Abante Online

BIDA KA!: We Generation

Mga Bida, nakakalungkot mang banggitin pero tinagurian nang “me generation” ang ating mga kabataan sa kasalukuyan.

Ito’y dahil sa tingin na karamihan sa kanila ay puro na lang ­selfie, gimik, video games at ­party na lang ang ginagawa at wala nang pakialam sa pagpapaunlad ng bansa.

Ito rin ang ipinintang imahe sa mga kabataan sa mga pelikula at babasahing tumatak nang malalim sa isipan ng karamihan.

Ngayon, kahit maganda ang intensyon sa pagtulong ay nahi­hirapan na ang mga grupo ng kabataan na burahin ang itinatak sa kanila ng lipunan.

Ngunit hindi ito naging hadlang para sa maraming grupong kabataan na maglunsad ng mga programa para sa kapakanan ng kapwa at kaunlaran ng bayan.

***

Halimbawa na lang nito ang Gualandi Volunteer Service Program, Inc., isang non-government organization ng mga ­kabataan na nakabase sa Cebu City.

Ito ay binuo ng ilang mga kabataan noong 2005 upang ­isulong ang kapakanan ng mga kababayang may kapan­sanan sa pandinig.

Maliban dito, pinangungunahan din ng grupo ang laban kontra sa pang-aabuso sa mga kabataan na walang kakayahan para maipagtanggol ang sarili.

Sa ilalim ng programang Break the Silence Network ­Project, tinutulungan ng grupo ang mga bata at kababaihang biktima ng pang-aabuso.

Itinataguyod din ng grupo ang pagsusulong sa Filipino Sign Language (FSL) bilang pambansang sign language ng mga kababayan nating may depekto sa pandinig.

Bilang suporta, ako’y naghain ng Senate Bill No. 2118 o Filipino Sign Language (FSL) Act of 2014, na kapag naisa­batas ay magtatakda sa FSL bilang opisyal na wikang gagamitin ng pamahalaan sa lahat ng transaksyon sa mga kaba­bayan nating bingi.

***

Magandang halimbawa rin ang ipinakita ng TC Youth Laboratory Cooperative (Mindanao), na nakabase naman sa Tagum City.

Apat na taon na ang nakalipas, sinimulan ng grupo ang proyektong “Financial Literacy for Youth Program” kung saan nag-ikot sila sa mga paaralan sa Tagum City upang turuan ang mga estudyante ng kaalaman ukol sa financial literacy at hinikayat silang sumali sa kooperatiba.

Nagsimula ang TCYLC na mayroong 48 miyembro na may P8,000. Sa ngayon, mayroon na silang mahigit 1,000 ­miyembro na may mahigit P2.4 milyon.Ang programang ito ng TCYLC ay isa sa naging inspirasyon ko sa paghahain ng Youth Entrepreneurship Act, kung saan itinuturo sa mga kabataan ang kaalaman sa tamang pagba-budget, pagtitipid, pag-i-invest at iba pang kasanayan sa ­financial literacy.

Kahanga-hanga ang ginawa ng dalawang grupong ito ­dahil hindi sila nagpapigil sa kanilang hangaring makatulong sa kapwa sa kabila ng malaking pagsubok.

***

Hindi man napansin ng karamihan sa lipunan ang kanilang nagawa, nabigyang halaga naman ang kanilang mga pagsisikap nang mapabilang sila sa mga nagwagi sa 11th Ten Accomplished Youth Organizations (TAYO) Awards noong 2013.

Maliban sa dalawa, kabilang din sa mga nagwagi noong nakarang taon ay ang Association of Locally Empowered Youth-NM sa Initao, Misamis Oriental, Hayag Youth Organization sa Ormoc City, Leyte, Kawil Tours sa Coron, Palawan, Tanay Mountaineers sa Rizal, Tulong sa Kapwa ­Kapatid sa Culiat, Quezon City, United Architects of the Philippines Student Auxiliary Foundation University ­Chapter sa Dumaguete City, Negros Oriental, at University of San Carlos-Pathways at Volunteer Service Provider sa Mandaue City, Cebu.

Tulad nila, mabibigyan din ng pagkakataon ang iba pang youth organizations na makilala ang kanilang ambag sa lipunan ngayong bukas na ang pagpapatala para sa TAYO 12 na tatagal hanggang September 30.

Ang pagpapatala ay bukas sa lahat ng mga grupo at organi­sasyon na binubuo ng 15 o higit pang miyembro na may edad 15 hanggang 30 taon.

Maaaring magsumite ang mga interesadong grupo ng katatapos o nagpapatuloy na programa o ‘di kaya’y entry na nakum­pleto na o ang malaking bahagi ay tapos na bago ang deadline.

Ang mga sumusunod na pamantayan ay gagamitin sa pagpili: 1 Bigat ng proyekto sa stakeholders; 2. Pagpapalakas ng diwa ng volunteerism at citizenship; 3. Pagiging malikhain at kakaiba, 4. Sustainability ng proyekto; at 5. Ang mainam na paggamit ng mga resources.

Para sa mga nais suma­li, ang iba pang impormasyon at ang online entry form ay makikita sa www.tayoawards.net. Para sa katanungan, maaaring mag-text sa TAYO Secretariat sa 0917 TXT-TAYO (898-8296) o mag-e-mail sa tayo.secretariat@gmail.comThis email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it. .

Para sa kabatiran ninyo mga Bida, ang TAYO Awards ay sinimulan no­ong 2002 ng inyong lingkod at ni dating senador at ngayo’y agriculture czar Kiko Pangilinan.

Sa mga nakalipas na taon, mahigit 2,000 youth organizations mula sa iba’t ibang bahagi ng Pilipinas ang lumahok sa nasabing parangal.

Nais ninyo bang mapabilang sa hanay ng “we generation”? Sali na!

 

First Published on Abante Online

BIDA KA!: SONA ni PNoy

Mga Bida, marami ang nabigla sa emosyonal na State of the Nation Address (SONA) ni Pangulong Noynoy Aquino noong Lunes.

Malayo ito sa inasahan ng karamihan, na nag-aabang ng mas palaban na pahayag mula sa Pa­ngulo tulad ng nauna niyang apat na SONA.

Sa halip, nagbuhos ang Pangulo ng kanyang nararamdaman sa araw-araw na upak na tinatanggap niya mula sa mga kritiko mula almusal hanggang sa midnight snack.

Ako mismo ay naantig at napaluha dahil ramdam ko ang saloobin ng Pangulo. Natural lang na makaramdam siya ng sama ng loob. Tao rin siya na may puso’t laman. Mayroong damdamin at marunong ding masaktan.

Sa kabila kasi ng pagsusumikap na magpatupad ng reporma at mga mahahalagang programa at proyekto, may nasasabi pa rin ang mga kritiko. Lahat ng kanyang kilos at galaw, binabantayan at binabatikos.

Maihahalintulad natin ang sitwasyon ng Pangulo sa isang estudyante na nagsusunog ng kilay sa pag-aaral, magtatapos ng may honors, ngunit sa huli, wala siyang makuhang trabaho.

Ang ating Pangulo ay katulad din ng isang Tatay na nagsusumikap sa kanyang trabaho para matustusan ang panga­ngailangan ng kanyang pamilya. Ngunit sa dulo pala, kulang pa rin ang pawis at dugong nilaan niya dahil sa laki ng gastusin.

Ganito ang kapalaran ng ating Pangulo sa unang apat na taon niya sa posisyon. Kahit ibinuhos na niya ang lahat ng panahon para sa pagpapaunlad ng bayan at buhay ng mga Pilipino, naririyan pa rin ang mga kritiko at nagpapaulan ng batikos.

Ito ang lubusan kong hinahangaan sa ating Pangulo. Matibay pa rin ang kanyang loob at determinado sa kabila ng mga tinatanggap na batikos. Dire-diretso pa rin ang kanyang hangarin na linisin ang pamahalaan at bigyan ng magandang buhay ang bawat Pilipino.

Subalit, gaya ng aking unang nabanggit, tao lang ang ating Pangulo. Hindi niya kayang pasanin ng nag-iisa ang problema ng bayan.

Kailangan niya ng tulong mula sa ating lahat para maisakatuparan ang mga pagbabago na kanyang inumpisahan.

***

Ang ipinakitang emosyon ng Pangulo sa kanyang SONA noong Lunes ay pakiusap sa taumbayan, lalo na sa kanyang mga kritiko, na isantabi muna ang pamumulitika at paghahati-hati at magkaisa tungo sa kaunlaran ng bansa.

Hindi gaya ng mga nauna niyang SONA kung saan harap-harapan niyang binatikos ang katiwalian, hindi siya nagsalita ukol sa mga kontrobersiyal na isyu gaya ng pork barrel scam.

Sa halip, ginamit niya ang pagkakataong ito upang ilatag ang mga nagawa niya para sa bayan, mula sa trabaho, imprastruktura, turismo, ekonomiya, edukasyon at sandatahang lakas.

Ngunit iginiit ng Pangulo na marami pang dapat gawin at kailangan niya ang tulong ng lahat upang ito’y marating bago matapos ang kanyang termino sa 2016.

***

Sa unang apat na taon, tinutukan ng Pangulo ang pagpapaganda ng ekonomiya ng bansa.

Ngayong itinuturing na ang Pilipinas bilang isa sa pinakamalakas na ekonomiya sa Asya, kailangan namang pagtuunan ng pansin sa huling dalawang taon kung paano maibababa ang paglagong ito sa mga karaniwang Pilipino.

Sa kasalukuyan, kailangan natin ng mga panukalang batas na magpapalakas pa ng tinatawag na inclusive growth o tunay na kaunlaran upang maramdaman ng lahat ang tinatamasang pag-unlad ng bayan.

Kamakailan lang, naipasa na ang Go Negosyo Act na magpapalakas sa tinatawag na micro, small and medium entrepreneurs at lilikha ng dagdag na trabaho at iba pang kabuhayan sa mga Pilipino.

Nakalinya na rin ang iba pang panukalang batas na inihain ng ating opisina sa Senado gaya ng Poverty Reduction through Social Entrepreneurship Bill, Youth Entrepreneurship Bill, Credit Surety Fund Bill at marami pang iba. Sana ay hindi ito mahaluan ng kulay pulitika at maipasa na sa lalong madaling panahon.

***

Ang pag-unlad ng bayan ay hindi kayang gawin nang nag-iisa ng Pangulo. Kailangan niya ang tulong ng lahat ng Pilipino upang ito’y maging ganap.

Kumbaga sa basketball, nasa fourth quarter na tayo. Hindi kaya ng isang tao na ipanalo ang laban. Kailangan ng teamwork para manalo.

Mahalaga ang bawat galaw. Isang maling kilos ay maaaring ikatalo ng koponan kaya mahalaga na nagkakaisa sa paghakbang tungo sa tagumpay.

Ngayon, hindi na mahalaga kung tayo’y kaalyado o oposisyon. Ang mahalaga sa pagkakataong ito ay isantabi ang anumang kulay pulitika at magtulungan para sa kaunlaran ng bansa.

Sabi nga ng Pangulo, “the Filipino is worth fighting for”. Samahan natin si PNoy sa labang ito!

 

First Published on Abante Online

RA 10693: Microfinance NGOS Act

Microfinance NGOs shall conduct its 19 operations in accordance with the basic principles of micro finance, which include, but are not 20 limited to the following:

a. The State recognizes Microfinance NGOs as its effective partners in promoting social welfare and development and pursuing poverty alleviation and holistic transformation and acknowledges micro finance as a viable solution to empower the poor;

b. The poor shall be given access to appropriate financial services that are convenient, flexible, and reasonably priced, including, but not limited to credit, savings, and insurance;

c. Microtinance shall be undertaken on a sustainable basis, where providers shall be able to recover all of its costs to allow sustainable operation and regular provision of financial services to the poor;

d. Microfinance NGOs shall aim to provide both financial and social protection programs to an increasing number of disadvantaged and for underprivileged people;

e. Microfinance NGOs shall abide by the Client Protection Principles, such as, but not limited to, appropriate product design and delivery, prevention of over-indebtedness, promotion of transparency, practice of responsible pricing, fair and respectful treatment of clients, privacy of client data and mechanisms for complaint resolution;

f. Microfinance NGOs shall develop financial, social, and governance performance standards that shall help define and govern the industry toward greater outreach and sustainability. 109. Mierofinance NGOs shall develop and provide the appropriate community development II projects and programs to ensure attainment of social welfare and holistic transformation 12 of the poor.

PDFicon DOWNLOAD RA 10693

Scroll to top